Barkod nedir? Barkod; Değişik kalınlıktaki dik çizgi ve boşluklardan oluşur.Bir barkod, uygun okuyucu ile okutulduğunda, okuyucu siyah ve beyaz çizgileri elektrik sinyallerine dönüştürür. Okuyucunun kod çözücüleri de bu sinyalleri çözerek anlayabileceğimiz rakam veya karakterlere çevirir. Bu çizgiler sadece ürünün referans numarasını içerir. Barkod konusunda halk arasında dolaşan bazı söylentiler doğru değildir. Barkod çizgileri; ürün ile ilgili açıklamalar içermez. Barkod; sadece o ürünün referans numarasını, yani kodunu saklar. Bu kod ile ürün bilgisayara tanıtılır, bilgisayarda ürün ile igili açıklayıcı, detaylı bilgiler tanımlanır. Örneğin; bir markette ürünün üzerinde bulunan barkod çizgileri ürünün fiyatı ve ürünün detayı hakkında bilgi içermez. O bir referans numarasıdır. Ürün, marketin bilgisayarına bu referans numarası ile tanıtılmıştır. Ürünle ilgili fiyat ve diğer bilgiler marketin bilgisayarına girilmiştir. Böylece ürünün fiyatı değiştiğinde sadece bilgisayardaki fiyatı değiştirmek yeterli olacaktır. NEDEN BARKOD ? Barkod, HIZLI, KOLAY ve DOĞRU bilgi giriş metodudur. Barkod ile toplanan bilgiler doğru, güvenilir ve hızlıdır ayrıca işçilik zamanını da azaltır. Toplanan bilgiler detaylıdır, datanın daha etkili bir şekilde değerlendirilebilmesini sağlar. Barkod, sonuçta bilgilerin bilgisayara girilmesi için bir yöntemdir. Bu yöntemin yararlarına tek tek bakalım. DOĞRULUK En doğru bilgiyi almanızı sağlar, kullanıcı hatalarını ortadan kaldırır. Benzer ürünler veya benzer kodlara sahip ürünler arasındaki karışıklığı önler. HIZ Hızlı data girişinin iki önemli faydası vardır. 1. İstenen bilgi manuel şekilde toplanacak bilginin çok çok üstünde bir hızla ve doğru bir şekilde toplanır. 2. Bu toplanan doğru bilgiler bilgisayar ortamında olduğu için yine çok hızlı bir şekilde bu bilgileri işleyebilecek, değerlendirebilecek kişilere veya ortama ulaşır. Örneğin; bu bilgilerin doğru bir şekilde, bir kağıtta yazılı bilgiler olduğunu varsayın. O kağıdın içinden A marka deterjandan ne kadar satıldığını nasıl bulabilirsiniz? Evet, sayabilirsiniz. Son anda size A marka deterjan değil de tüm deterjan satışları sorulursa ne yaparsınız? EKONOMİK Doğruluğun artması ve data giriş hızının yükselmesi ile işçilik maliyeti düşecek sistem daha ekonomik olacaktır. KULLANIŞLILIK Barkod ürünleri yani okuyucular, yazıcılar vs. tüm OT/VT ürünlerinin kullanımı, bilgisayara bağlaması ve işletmesi çok kolaydır. Bu sistem ile güvenilir, detaylı, hızlı datalar toplanır. Bu toplanan bilgiler ile sistem daha etkili yönetilebilir. Örneğin: Hangi ürün ne kadar satılıyor? Şu anda stokta eksikler neler? Geçmiş satışlara bakarak hangi üründen ne kadar sipariş vermeli? gibi sorulara kolayca cevap bulabilirsiniz Barkodlama nedir? BARKODLARIN İŞLEYİŞİ VE BARKODLAMA Barkod üzerindeki çubukların kalınlığı yada inceliği, çubukların arasındaki darlık ve genişliklerin bir anlamı vardır. Barkod okuyucuları, çubuklar arası mesafeyi ölçüp bu bilgileri makine koduna çevirirler daha sonra da herhangi bir cihaza ( bilgisayara, birleşik cihaza ) aktarırlar. Barkod kullanımının amacı: Satış,depolama ve üretim gibi işlemlerde hataları en aza indirmek ve işlem hızını arttırmaktır. Üzerine barkod basılacak ürün eğer standart ise, matbaada basılırken üzerinde basılabilir. Eğer ürünün ambalajı yoksa, ürün etiketlenmesi sonradan barkod yazıcılar vasıtasıyla dökülüp yapılabilir. Barkod etiketleri kendinden yapışkanlı (sticker), karton, metal vs. malzemeler üzerine basılabilir. Etiketin baskı yöntemleri ise termal baskı, termal transfer baskıdır. a)Termal baskı yöntemi: Yazma işlemini kağıd ısıtarak yapılır. Isıya duyarlı kağıda yapılan bu yöntemde ısınan kağıdın yüzeyi siyah olur. Basılan etiket sıcak ortamda, güneşte bozulabilmektedir. Kısa süreli kullanımlar için uygundur. Örneğin çeşitli yerlerde ( Hastaneler, Bankalar) verilen sıra numaralandırma sistemlerindeki etiketler kısa süreli ve termal baskı yöntemi kullanılarak yapılır. b)Termal transfer baskı yöntemi: Ribon diye adlandırılan şerit aracılığı ile yapılır. Isıtılan şeridin etikete yapışmasıyla baskı tamamlanır. Etiketin ısıya duyarlı olması gerekli değildir. Bu baskı metodu ısı ve güneşten etkilenmez. Baskının dayanıklı olması etiketin da dayanıklı olması anlamına gelmez. Etiket yağmur, soğuk havada bulunacaksa etiket tipi de önem kazanır. Etiketin hangi malzemeden yapıldığı da önemli bir etkendir. Elbise, ceket gibi üründe kullanılacaksa, karton etiket, ürün üzerinde yapışacaksa kendinden yapışkanlı olması gerekir. Ürünleri etiketlenmeyecek kadar küçükse, ürünün bulunduğu raf, dolap da etiketlenebilir. Perakende ürünler için EAN barkodlaması önerilir, böylece sadece şirkete özel bir barkod numaranız olur. Eğer ürün perakende değilse veya sadece stoklama,sadece stoklama ve üretim sisteminizi takip etmek içinse EAN kullanmak zorunda değilsiniz. Ürünleri, işletme içinde kodlandırma yapacaksanız, Code 39 ve Code 128 uygun bir kodlama olur. Ürünleri birbirinden ayırt etmek için her bir ürünün, grubuna,türüne veya tipine farklı bir kod verilmelidir. EAN Ülke Kodları 00-13 ABD & Kanada 20-29 Yerel kullanım (depo,ambar) 30-37 Fransa 400-440 Almanya 45 Japonya 46 Rusya 471 Tayvan 474 Estonya 475 Letonya 477 Litvanya 479 Sri Lanka 480 Filipinler 482 Ukrayna 484 Moldovya 485 Ermenistan 486 Gürcistan 487 Kazakistan 489 Hong Kong 49 Japonya 50 Birleşik Krallık (UK) 520 Yunanistan 528 Lübnan 529 Kıbrıs Rum Kesimi 531 Makedonya 535 Malta 539 İrlanda 54 Belçika & Lüksemburg 560 Portekiz 569 İzlanda 57 Danimarka 590 Polonya 594 Romanya 599 Macaristan 600-601 Güney Afrika 609 Mauritius 611 Fas 613 Cezayir 619 Tunus 622 Mısır 625 Ürdün 626 İran Yukarı Barkod çeşitleri nelerdir? Barkod içerisine kodlanan bilgilerin ve kodlanma şeklinin bir standardı vardır. Kodun içeriği, kaç karakter olacağı, karakterlerin tipi (sayısal, alfa sayısal) özelliklerini içerir. BAŞLICA BARKOD STANDARTLARI EAN ( Europen Article Number ) Daha çok perakende satılan ürünlere standart barkodlama yapabilmek amacıyla oluşmuştur. EAN, Avrupada ve Türkiye 'de yaygın olarak kullanılan bir barkod standardıdır. İçerisinde ülke kodu, firma kodu gibi bilgiler vardır. EAN kodlama bilgileri, Türkiye 'de, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Milli Mal Numaralandırma Merkezi tarafından verilmektedir. Ürün numaralandırma Merkezinden alınan her bir EAN kodu ile 0..99999 arasındaki kodlama ile 10.000 ürünü kodlayabilirsiniz, 10.000 den fazla ise ayrı bir EAN numarası alabilirsiniz. EAN standartları genelde mağazalar, marketler, satış noktası olan firmalar kullanır. EAN kendi içinde çeşitli standartları vardır, EAN 8, EAN 13 gibi. EAN 8: Ürünlere özel verilen koddur. 8 haneli sayısal bilgilerden oluşur. EAN 13: İlk üç hane ülke kodu, sonraki dört hanesi firma kodu, sonraki beş hanesi ürün kodu ve son karakter (check digit) kontrol karakteri olmak üzere 13 haneden oluşur. 999 9999 99999 9 --- ---- ----- - Ülke Firma Ürün Kontrol Kodu Kodu Kodu Karakteri (869 TR) UPC (Universal Product Code): Satışa sunular ürünlerin standart kodlanması için kullanılır. EAN, UPC standartının bir ürünüdür.UPC, İlk beş hane firma kodu, sonraki beş karakter ise ürün kodunu belirtmek üzere on sayısal hanedir. UPCA ve UPCE en çok kullanılan standartlarıdır. Code 128: Bu barkod kodlama yönteminde, ürün kodu dışında ağırlık,tarih, ölçüm sonuçları, lokasyon, raf bilgileri de tutulur. Üç alt bileşeni vardır. Bu bileşenler çeşitli karakter setini içerir. 128 karakter kullanılabilir. Code 39: Alfasayısal kodlamaya sahiptir. 26 büyük harf, 10 rakam ve 7 özel karakter kodlanabilir. Uzunluk olarak fazla ama okuyucular tarafından okunması kolaydır. Code 39 ( Extended): Code 39 ile aynı yapıdadır ama 128 karakterlik bir ASCII tablosu vardır. Interleaved 2-of-5 Sayısal karakter kodlaması vardır. Kodlamada çift sayılar kullanılmalıdır. Yani 6,10,12 haneli, çift sayı olan kodlama uzunluğu kullanılabilir. Codebar: Codebar daha çok kütüphane, tıbbi endüstride kullanılan bir barkod kodlama standardıdır. Sayısal karakterleri, kontrol karakterlerini ve başlangıç/bitiş (start/stop) karakterlerini içerir. Bu standartta; aynı zamanda USD 4, NW-7 veya 2-of-7 code olarak da adlandırılır. İki boyutlu bardkodlar: İki boyutlu kodlamada, yüzlerce karakterlik bilgi, resim, imza bir barkoda sığdırılabilmektedir. İki boyutlu barkodlara şimdilik 1500 karakterlik bilgi sığmaktadır. Barkodun yararları nelerdir? BARKODUN YARARLARI Barkod, HIZLI, KOLAY ve DOĞRU bilgi giriş metodudur. Barkod ile toplanan bilgiler doğru, güvenilir ve hızlıdır ayrıca işçilik zamanını da azaltır. Toplanan bilgiler detaylıdır, datanın daha etkili bir şekilde değerlendirilebilmesini sağlar. Barkod, sonuçta bilgilerin bilgisayara girilmesi için bir yöntemdir. Bu yöntemin yararlarına tek tek bakalım. DOĞRULUK En doğru bilgiyi almanızı sağlar, kullanıcı hatalarını ortadan kaldırır. Benzer ürünler veya benzer kodlara sahip ürünler arasındaki karışıklığı önler. HIZ Hızlı data girişinin iki önemli faydası vardır. 1. İstenen bilgi manuel şekilde toplanacak bilginin çok çok üstünde bir hızla ve doğru bir şekilde toplanır. 2. Bu toplanan doğru bilgiler bilgisayar ortamında olduğu için yine çok hızlı bir şekilde bu bilgileri işleyebilecek, değerlendirebilecek kişilere veya ortama ulaşır. Örneğin; bu bilgilerin doğru bir şekilde, bir kağıtta yazılı bilgiler olduğunu varsayın. O kağıdın içinden A marka deterjandan ne kadar satıldığını nasıl bulabilirsiniz? Evet, sayabilirsiniz. Son anda size A marka deterjan değil de tüm deterjan satışları sorulursa ne yaparsınız? EKONOMİK Doğruluğun artması ve data giriş hızının yükselmesi ile işçilik maliyeti düşecek sistem daha ekonomik olacaktır. KULLANIŞLILIK Barkod ürünleri yani okuyucular, yazıcılar vs. tüm OT/VT ürünlerinin kullanımı, bilgisayara bağlaması ve işletmesi çok kolaydır. Bu sistem ile güvenilir, detaylı, hızlı datalar toplanır. Bu toplanan bilgiler ile sistem daha etkili yönetilebilir. Örneğin: Hangi ürün ne kadar satılıyor? Şu anda stokta eksikler neler? Geçmiş satışlara bakarak hangi üründen ne kadar sipariş vermeli? gibi sorulara kolayca cevap bulabilirsiniz Yukarı Barkod nasıl ve nereden alınır? EAN kodu Türkiye'de, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesine bağlı bulunam Milli Mal Numaralama Merkezi tarafından verilmektedir. EAN-UCC sistemini kullanmak isteyen üretici, ithalatçı, ihracatçı ve dağıtıcı firmalar MMNM ye başvurarak üye olmak zorundadırlar. MMNM üye olan firmalara bir EAN-UCC firma numarası verir. Bu numara sadece o firmaya aittir ve onun tarafından kullanılır. Üye olmak için gerekli başvuru belgeleri ve ücret bilgileri Milli Mal Numaralama Merkezi' nden öğrenilebilir. Türkiye'de uygulanan barkod standartı EAN13 tür ve özellikleri aşağıdaki şekildedir. Ülke Kodu 3 hane Örnek: 869 Örnekte de görüldüğü gibi ilk üç hane ülke kodudur. Türkiye'nin ülke kodu 869 dur. Ülke kodundan sonra gelen 4 hanelik bölüm firma kodu olarak ayrılmıştır. Firma kodu 4 hane olmak zorunda değildir. Ürün çeşidine göre hane sayısı değişebilir. Bu numara Milli Mal Numaralama Merkezi (MMNM) tarafından üretici veya satıcı firmalara verilen numaradır. Bu numarayı başka hiç bir firma kullanamaz. Daha sonra gelen 5 hane üretici firma tarafından ürüne verilen numaradır. Ürün kodu hane sayısıda ürün çeşidine göre artabilir veya azalabilir. Üretici firma bu beş haneyi istediği gibi kullanabilir. Sadece ilaç sektöründe ilk iki numara sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmiş olup ilacın ambalaj şeklini belirtir (hap, şurup, toz gibi). 5 hanelik ürün kodu, üretici firma tarafından özgürce kullanılabilmesine rağmen kodlar bir kural çerçevesinde verilmelidir. Son rakam kontrol hanesidir. İlk 12 rakamın doğru okunup okunmadığını kontrol eder. Diğer 12 rakamdan hesaplanır.